STEVELDUCTIE

Stevelen is een oude techniek van schippers om met een schip zonder zeilen of andere eigen aandrijving, door gebruik te maken van de zwaartekracht, een stromende rivier af te varen. Een schip dat zich op de stroom bevindt, zal dan de neiging hebben om ten opzichte van de stroom te gaan varen, dus sneller dan de stroom zelf. De natuur zorgt in dat geval zelf voor de aandrijfkracht die in de mechanica ook wel 'koude druk' wordt genoemd.

De verklaring hiervoor kan worden gevonden in de mechanica van het hellend vlak. Het hellend vlak wordt in de fysica geschaard onder de eenvoudige machines. Vast staat dat alle voorwerpen die zich daarop bevinden, de natuurlijke neiging hebben om, voorzover de weerstanden dat niet verhinderen, naar het laagste punt af te glijden. Omdat de rivierbodem een hellend vlak vormt heeft dat het logische gevolg dat het water stroomt. En nu komt het: het wateroppervlak van de rivier is zelf ook een hellend vlak.

Een vaartuig op een helling van water zal dus gaan varen. Dat is nu stevelen. Bij stevelen wordt de snelheid ten gevolge van de koude druk opgeteld bij de snelheid van de waterstoom. In het Stevelduct wordt gebruik gemaakt van dit fenomeen. Op internet zijn voorbeelden te vinden van stevelen in de praktijk, bijvoorbeeld: Les Radeliers de la Durance. (klik op het plaatje) (bij 3 minuut 38 is het stevelen goed te zien. Het vlot gaat sneller dan de stroom)

Op stevelen is op zeker moment een verbod gekomen. Schepen op de rivier moeten vanaf die tijd altijd een eigen aandrijving hebben om tijdig en veilig te kunnen manoeuvreren. Het woord is buiten de schipperswereld tamelijk onbekend en is zelfs zo zeer in onbruik geraakt dat deze betekenis van het woord ook niet meer is terug te vinden in het Dikke woordenboek.

Trouwens, zonder dat we het beseffen, overtreden we dat verbod. Klik hier voor een extreem voorbeeld van stevelen.

Vorige|Volgende